«150 χρόνια Ελληνικός Τύπος στη χώρα του Νείλου», στο οποίο αποτυπώνεται η ιστορική διαδρομή του Ελληνικού Αιγυπτιώτικου Τύπου από το 1862 έως σήμερα.

ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ:
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ 150 ΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ
– Εκδήλωση στην Αθήνα

 

Μεγάλη εκδήλωση  διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, με την οποία τιμήθηκε η ιστορία και το έργο των τουλάχιστον 400 δημοσιογράφων, οι οποίοι στο διάβα του χρόνου, συνέθεσαν με το πολύτιμο έργο και την πένα τους την 150χρονη πορεία του Αιγυπτιώτικου Τύπου.

Αφορμή για την εκδήλωση στάθηκε η κυκλοφορία του ομώνυμου, με την εκδήλωση, φωτογραφικού λευκώματος, σε επιμέλεια του δημοσιογράφου και αρχισυντάκτη του «ΝΕΟΥ ΦΩΤΟΣ» καθώς και διαχειριστή της αιγυπτιώτικης ενημερωτικής ιστοσελίδας «ΠΥΡΑΜΙΣ», Νίκου Κάτσικα.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε τρία διαφορετικά βίντεο, τόσο με την ανάγλυφη παρουσίαση της ιστορίας του Ελληνικού Τύπου στη Χώρα του Νείλου, όσο με τα σημερινά αιγυπτιώτικα ΜΜΕ («ΝΕΟ ΦΩΣ», «Αλεξανδρινό ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ» και την ιστοσελίδα «ΠΥΡΑΜΙΣ») ενώ έγινε και η παρουσίαση του φωτογραφικού λευκώματος «150 χρόνια Ελληνικός Τύπος στη χώρα του Νείλου», στο οποίο αποτυπώνεται η ιστορική διαδρομή του ελληνικού αιγυπτιώτικου Τύπου από το 1862 έως σήμερα.

Την παρουσίαση έκανε ο δημοσιογράφος, επιμελητής του λευκώματος, Νίκος Κάτσικας, ενώ την εκδήλωση συντόνισε ο αιγυπτιώτης δημοσιογράφος και Δ/ντής της «Εφημερίδας των Συντακτών», Νικόλας Βουλέλης.

Στη συζήτηση που ακολούθησε συμμετείχαν οι Πρόεδροι των Ελληνικών Κοινοτήτων Καΐρου, Χρήστος Καβαλής και Αλεξανδρείας, Ιωάννης Παπαδόπουλος.

Μίλησαν ο Γενικός Γραμματέας της ΓΓΕΕ, Λευτέρης Κρέτσος, ο Έλληνας Υφυπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης, ο Αναπληρωτής Γενικός Δ/ντής της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού του ΥΠΕΞ, Δημήτρης Πλευράκης, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γουινέας και Έξαρχος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στην Αθήνα κ. Γεώργιος, ο Πρόεδρος της Μόνιμης επιτροπής της Ελληνικής Βουλής για τον Ελληνισμό της Διασποράς, Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, ο Πρέσβης της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου Μοχάμεντ Ελ Μπαντάουι, ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Αίγυπτο κ. Χριστόδουλος Λάζαρης και η Αιγυπτιώτισσα επιχειρηματίας και χορηγός του λευκώματος, κα Αικατερίνη Σοφιανού-Μπελεφάντη.

—–Τη διάθεση της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας να στηρίξει με κάθε μέσο πρωτοβουλίες ανάλογες με την έκδοση του φωτογραφικού λευκώματος «150 χρόνια Ελληνικός Τύπος στη χώρα του Νείλου», εξέφρασε ο Γενικός Γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας κ. Λευτέρης Κρέτσος, τονίζοντας τη σημασία της διάσωσης και διατήρησης, μέσω ιστορικών και πολιτιστικών ντοκουμέντων, της ιστορικής μνήμης του Ελληνισμού.

—Ο συντονιστής της εκδήλωσης, Αλεξανδρινός δημοσιογράφος και Δ/ντής της «Εφημερίδας των Συντακτών» κ. Νικόλας Βουλέλης, υπογράμμισε την αναγκαιότητα να γίνει μία συντονισμένη προσπάθεια από την ελληνική πολιτεία, από κοινού με τις Ελληνικές Κοινότητες Αιγύπτου και τις ενώσεις Αιγυπτιωτών Ελλάδας για τη συντήρηση, ψηφιοποίηση και αξιοποίηση του πλούσιου υλικού από έντυπες εκδόσεις που φυλάσσεται σήμερα στο Γενικό Προξενείο της Αλεξάνδρειας και στα Αρχεία της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου. Ο κ. Βουλέλης επεσήμανε το γενικότερο έλλειμμα στην εις βάθος μελέτη της ιστορίας του Ελληνισμού της Αιγύπτου, παρά την τόσο σημαντική προσφορά των Ελλήνων της Αιγύπτου στην οικοδόμηση και διατήρηση των δεσμών φιλίας μεταξύ των δύο χωρών.

—Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα των δεσμών φιλίας μεταξύ των δύο αρχαιότερων πολιτισμών της Μεσογείου, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, ο Πρέσβης της Αιγύπτου στην Ελλάδα κ. Ahmed el Bidewy μίλησε για τις προοπτικές περαιτέρω ενίσχυσης αλλά και διεύρυνσης της συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου με έμφαση στους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης αλλά και της ενημέρωσης.

—Για ριζική μετεξέλιξη των σχέσεων των δύο χωρών, τα τελευταία χρόνια, και για έντονη διάδραση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, όχι μόνο σε πολιτιστικά θέματα αλλά και σε θέματα οικονομίας και πολιτικής, μίλησε ο Έλληνας Πρέσβης στην Αίγυπτο κ. Χριστόδουλος Λάζαρης. Ο κ. Λάζαρης έκανε λόγο για 208 ελληνικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή στην Αίγυπτο, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα είναι ο 4ος μεγαλύτερος Ευρωπαίος επενδυτής στη χώρα του Νείλου και η Αίγυπτος ο 6ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας.

—-Ο Υφυπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης, ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα στηρίξει τον Τύπο της διασποράς όχι μόνο γιατί είναι το μέσο διαφύλαξης της ελληνικής γλώσσας, αλλά γιατί ο ομογενειακός Τύπος είναι το βασικό πεδίο ανάδειξης των οικουμενικών αρετών του Ελληνισμού. Η προώθηση των ελληνικών αξιών στη διασπορά είναι βασική στρατηγική της κυβέρνησης, τόνισε. Η στήριξη και η ενίσχυση του ομογενειακού Τύπου είναι θέληση προσωπική και του πρωθυπουργού, Αλ. Τσίπρα, συμπλήρωσε ο κ. Αμανατίδης, καθώς είναι γνωστό ότι η παρουσία των αποδήμων Ελλήνων είναι γεμάτη διακρίσεις.

—-Στις παρεμβάσεις τους, οι Πρόεδροι των Ελληνικών Κοινοτήτων Καΐρου κ. Χρήστος Καβαλής και Αλεξάνδρειας κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος, υπενθύμισαν κάποιες ημερομηνίες-σταθμούς στην ιστορία του Αιγυπτιώτικου Τύπου – όπως για παράδειγμα, την κυκλοφορία της πρώτης ελληνικής εφημερίδας με την ονομασία «Αίγυπτος», τον Ιούλιο του 1862, ή την κυκλοφορία της μεγαλύτερης ελληνικής εφημερίδας «ΦΩΣ» το 1897 – και υπογράμμισαν ότι η εκδοτική δραστηριότητα των Ελλήνων στην Αίγυπτο είναι συνυφασμένη με την ιστορική παρουσία τους στο χώρο. Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκε ότι από τα 100 τυπογραφεία που λειτουργούσαν στην Αίγυπτο, την εποχή εκείνη, τα 95 ήταν ελληνικά.

Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Χρήστος Καβαλής, μεταξύ άλλων ανέφερε:

Από αριστερά προς τα δεξιά: ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Χρήστος Καβαλής, η Αιγυπτιώτισσα επιχειρηματίας κα Αικατερίνη Σοφιανού – Μπελεφάντη, ο γιος της κ. Γεώργιος Σοφιανός και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος

«Όταν το 1784 έκανε τα πρώτα βήματά του ο Ελληνικός τύπος, τα έκανε στην Ελληνική διασπορά, και συγκεκριμένα στην Βιέννη!

Βεβαίως η προϋπόθεση για την ανάπτυξη του Τύπου, είναι η ύπαρξη οργανωμένης κοινωνίας με τους ζωντανούς της μηχανισμούς. Και αντίστροφα, για να λειτουργήσει μια τέτοια κοινωνία είναι απαραίτητο να υπάρχουν εργαλεία «διαμεσολάβησης», ανάμεσα στα οποία πρωτεύοντα ρόλο κατέχει ο Τύπος.

Μέσα στα όρια λοιπόν αρχικά της αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγαρίας, και ειδικότερα στην πρωτεύουσα τη Βιέννη, προσφέρθηκαν οι δυνατότητες να εμφανιστούν οι πρώτες ελληνικές γαζέτες, κατά το πρότυπο των εκεί κυκλοφορούντων φύλλων.

Μέσα στο καλοκαίρι του έτους 1784, μια βραχύβια προσπάθεια εφημερίδας γίνεται από τον Γιώργο Βεντόνη η οποία δεν φαίνεται να κυκλοφόρησε πέραν των δύο μηνών, διότι αντιμετώπισε την εχθρική στάση των αυστριακών αρχών, οι οποίες εδέχθησαν τις πιέσεις της οθωμανικής αυτοκρατορίας . Ετσι μέσα στο καλοκαίρι του έτους 1784, δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες από όσες παρέχουν τα αυστριακά αρχεία, γεννιέται η πρώτη Ελληνική Εφημερίδα, αγνοούμε ακόμη τον τίτλο της. Εντούτοις, τα στοιχεία, όσα λίγα και αν υπάρχουν, επιτρέπουν στους μελετητές να ορίζουν ως την απαρχή του ελληνικού Τύπου το έτος 1784.

Έχει όμως καθιερωθεί να θεωρείται πρώτο ελληνικό δημοσιογραφικό φύλλο η «Εφημερίς», τίτλος τον οποίο καθιέρωσαν οι εκδότες, αδελφοί Πούλιου, για το δικό τους δημοσίευμα.

Λίγο αργότερα, άλλα ελληνικά φύλλα θα κάνουν την εμφάνιση τους στη φωτισμένη Δύση στο Παρίσι, γύρω από τον κύκλο του Κοραή ενώ καταγράφονται σχετικές προσπάθειες να υπάρξει δημοσιογραφικό φύλλο στη βρετανική πρωτεύουσα και στο Λονδίνο.

Στη μαχόμενη Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Αγώνα εμφανίζεται ο τύπος , και έκτοτε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος και βεβαίως στην ελληνική διασπορά από τον 19ο και τον 20ό αιώνα έως σήμερα.

Μέσα σε όλη αυτή την ιστορία ο Αιγυπτιώτικος τύπος γράφει και αυτός μια λαμπρή και φωτεινή διαδρομή , αντικατοπτρίζοντας μια ζωντανή κοινωνία γεμάτη γνώση , ιδέες , ιδεολογίες , τέχνη, λογοτεχνία , αθλητισμό , πνευματικότητα που κάποιες στιγμές υπερβαίνει σε ποιότητα και αρτιότητα και αυτή ακόμα της αγαπημένης Πατρίδας !

Θα σταθώ μόνο σε κάποιες εφημερίδες σταθμούς , καθώς η πληθώρα των άριστων εντύπων είναι εντυπωσιακή και αναφέρω τα επίσης πάμπολλα αξιόλογα περιοδικά που αδύνατο να παρουσιάσω σήμερα! Κάποιες αναφορές μιλούν για 400 έντυπα ενώ πρέπει να θυμίσω το γνωστό ρηθέν από τον Κ.Θ.Δημαρά για τα Αιγυπτιώτικα έντυπα πως την ποιότητα της πληθώρας των περιοδικών ποικίλης και εξειδικευμένης ύλης ζήλευαν και οι Αθηναίοι εκδότες.

Αρχίζω με την πρώτη Αιγυπτιώτικη εφημερίδα την «Αίγυπτο»  τον Ιούλιο του 1862 από τον Διονύσιο Οικονομόπουλο και Σπύρο Φερεδίνο που έζησε για 1 χρόνο , για να ακολουθήσουν πολλές προσπάθειες.

Η επόμενη ολοκληρωμένη προσπάθεια είναι η Αλεξανδρινή «Ελπίς»  του Π. Καζώτη που άρχισε σχεδόν 10χρόνια μετά 1873 έζησε έως το 1902.

Η πρώτη Ελληνική εφημερίδα στο Κάιρο θα κυκλοφορήσει και αυτή το 1873 από τον Μιχάλη Νομικό με τίτλο «Κάϊρον» την οποία στην συνέχεια αγόρασε ο Αλ. Βαβακούκης και επέζησε μέχρι το 1895.

Ήταν μια εβδομαδιαία έκδοση που κατά διαστήματα κυκλοφορούσε και ημερήσια , είχε καθαρά αντιαγγλική γραμμή , αποτέλεσε ορόσημο στην Αιγυπτιώτικη δημοσιογραφία . Οι συντάκτες της ήσαν όλοι δημοσιογράφοι περιωπής όπως γράφει ο Μανώλης Γιαλουράκης , σαν τους Νικ. Καραβιά , Γ. Αρβανιτάκη , Ιω. Μπεθάνη , Ευ Σάμιο , Τ. Λαμπρόπουλο κ.α.

Ο τηλέγραφος το 1880 που ιδρύθηκε από τον Ξενοφώντα  Σάλτη στην Αλεξάνδρεια θα αποτελέσει τα πρώτο έντυπο με κυρίως παροικιακή γραμμή , από το οποίο διαμορφωνόταν η παροικιακή κοινή γνώμη έντονα και είχε απήχηση και στην Αθήνα και έζησε μέχρι το 1924 !

Την ίδια χρονιά ιδρύεται Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ του Γεωργίου Τηνίου και Η ΟΜΟΝΟΙΑ του Μιχ.  Μανουσάκη. Τελικά η ΟΜΟΝΟΙΑ και η πιο παλιά ΕΛΠΙΣ συγχωνεύτηκε με τον Ταχυδρόμο για να σχηματίσουν μαζί την μεγαλύτερη Εφημερίδα του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού!

Κύριο χαρακτηριστικό των συγχωνεύσεων και των παύσεων εκδόσεων όλων των εντύπων ήταν ο θάνατος  του ιδιοκτήτου, πράγμα που δεν συνέβηκε στον ταχυδρόμο.

Ο ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ – ΚΑΪΡΟ

Εκτός του πρωτοπόρου το 1873  «Κάϊρον» που έσβησε το 1895 ακολούθησαν πολλές προσπάθειες και έτσι έχουμε  το 1899 – 1916 τον ΧΡΟΝΟ του ΙΩΑΝΝΗ ΜΠΕΘΑΝΗ που διαδέχτηκαν οι Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ και ΙΩ. ΠΟΛΙΤΗΣ.  Ο Μπεθάνης υπήρξε φυσιογνωμία του δημοσιογραφικού κόσμου του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού .

Ακολουθούν από το 1899 – 1902 ΒΡΑΧΥΒΙΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ όπως :

Η ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ  του Α. Βλαχόπουλου & Ν. Χρυσούδη

Ο ΛΟΓΙΟΣ ΕΡΜΗΣ του Μιχ. Νομικού

Η ΕΡΓΑΣΙΑ του Κ. Αστερίδη

ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ του Κλ. Καζούλη

Η ΕΘΝΙΚΗ του Κ. Αναστασιάδη

Ο ΤΥΠΟΣ του Ν. Καραβία

Το 1897 θα κυκλοφορήσει η μεγαλύτερη  Ελληνική εφημερίδα του Καΐρου το ΦΩΣ με ιδρυτή τον Στ. Ευσταθιάδη. Μετά από 6 χρόνια η εφημερίδα θα περιέλθει στον Κ. Μεταξά που το 1912 θα πουλήσει στον Ιωάννη Πολίτη.

Με τον θάνατο του Πολίτη αναλαμβάνουν οι ανιψιοί του Κ. Κανάκης και Κ. Μπονάρος, που με το επιχειρηματικό τους πνεύμα συντελούν στην ακμή του ΦΩΤΟΣ . Το 1957 οι Σωκράτης Πατέρας, Γ. Λασκαρίδης και Μ Παπαδάτος, ανέλαβαν να συνεχίσουν την έκδοση και που τελικά επωμίστηκε μόνος του από 1963 μέχρι που έκλεισε το 1997 ο Σωκράτης Πατέρας.

Οι συντάκτες του υπήρξαν καταξιωμένα πρόσωπα της δημοσιογραφίας: Τ. Λαμπρόπουλος, Ευρ. Αναστασιάδης, Ιω. Μπεθάνης, Ευ. Σάμιος, Τ. Τσάκωνας, Μιχ. Ευσταθιάδης, Αρ. Σεβαστόπουλος, Τάκης Ευσταθιάδης, Στ. Χριστοφίδης, Ζαχ. Χατζόπουλος, Πέρρος Βαλιανάτος, Γρηγόρης Καποκάκης, αλλά και πρόσωπα με παροικιακή δραστηριότητα όπως ο  Γιώργος Βαλλάς, ο Αδαμάντιος Γεωργίου και πολλοί άλλοι.

Ο Σ. Πατέρας αντιμετώπισε την μεγάλη κρίση της παροικιακής διαρροής από το 1961 και μετά! Με απολύτως αντίστροφα επιχειρηματικά κριτήρια συνέχισε τον δρόμο του Φωτός στο ορατό αδιέξοδο με καρτερία ιδεολόγου. Η σταδιοδρομία του ΦΩΤΟΣ είναι περγαμηνή στην ιστορία της Ελληνικής  δημοσιογραφίας της Αιγύπτου και οι υπηρεσίες του στον Ελληνισμό της Αιγύπτου αποτελούν τα εύσημά του.

Βεβαίως όπως είπα πιο πριν προϋπόθεση για την ανάπτυξη του Τύπου, είναι η ύπαρξη οργανωμένης κοινωνίας με τους ζωντανούς της μηχανισμούς, όσο οι ζωντανοί οργανισμοί αδυνατούσαν, τόσο και ο ρόλος του τύπου ακολούθησε την πορεία!

Είναι όπως και να το κάνουμε βίοι παράλληλοι.

Στις 20.11.1994 στο κτήριο της Ελληνικής Πρεσβείας το Κάιρο , ο τότε Πρέσβης Δ. Βιδούρης θα απονείμει εκ μέρους τους Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας , τον ΧΡΥΣΟ ΣΤΑΥΡΟ του τάγματος του Φοίνικα ως ένδειξη εκτίμησης και αναγνώρισης αυτού του τιτάνιου έργου, που συνεχίζει μέχρι το 1997 με την στήριξη της ΕΚΚ και του πρώην Προέδρου της ΕΚΚ κ. Χρ. Αργυρίου!

Στις 10.1.1998 στο Ελληνικό Νοσοκομείο Καΐρου , θα μας αφήσει για πάντα ο τελευταίος αυτός Αιγυπτιώτης Καϊρινός δημοσιογράφος.

Δεν σταμάτησε όμως ο χρόνος εδώ, οι Κοινότητες, κατανοώντας τον ουσιαστικό ρόλο του έντυπου και σήμερα και διαδικτυακού γραπτού, συνεχίζουν την ιστορία. Το ΝΕΟ ΦΩΣ με αρχισυντάκτη αρχικά τον αείμνηστο Γεώργιο Ξενουδάκη κάνει τα πρώτα του βήματα το 1998 για να συνεχίσει μέχρι σήμερα με την συνδρομή της κοινότητας και την εργασία από το 2003 του άξιου συνεχιστή της παράδοσης των ιερών τεράτων της Αιγυπτιώτικης Δημοσιογραφίας – ας μου επιτραπεί η έκφραση – κ. Ν. Κάτσικα.

Παράλληλα η διαδικτυακή προσπάθεια του Πυραμίς , που μόνος του ο κ. Κάτσικας , προχωρά με πείσμα και με θάρρος, είναι μαζί με την προσπάθεια της ΕΚΑ στον Αλεξανδρινό Ταχυδρόμο , η ολοκλήρωση του σύγχρονου προσώπου του νέου Αιγυπτιώτικου τύπου.

Μπορεί να μην έχουμε πια τα 400 έντυπα, και να μην μάς ζηλεύουν οι Αθηναίοι εκδότες, διαθέτουμε όμως το σθένος και την δύναμη να μην σβήσουμε ποτέ αυτή την ιστορία όσο υπάρχουμε…

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Κατά την παρέμβασή του, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος, ανέφερε:

Από αριστερά προς τα δεξιά: το Μέλος του ΔΣ του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων (ΣΑΕ) κα Ηλιάνα Θεμιστοκλέους, η Αντιπρόεδρος του ΣΑΕ κα Κρυστάλλω Τρίμη, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος, ο Πρόεδρος του ΣΑΕ κ. Κώστας Μιχαηλίδης, ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αιγυπτιωτών (Αθήνας) κ. Ρότζερ Γκαττ με τη σύζυγό του και ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Αλεξανδρινός κ. Γιώργος Φλωρεντής

«Η εκδοτική δραστηριότητα των Ελλήνων στην Αίγυπτο είναι συνυφασμένη με την ιστορική τους παρουσία στο χώρο. Η ελληνική έντυπη έκδοση (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά κ.α.) είναι συνεχής και αδιάκοπη εδώ και 150 και πλέον χρόνια.

Η παρουσία αυτή, όπως παλαιότερα έχει σημειώσει και ο αείμνηστος καθηγητής Ε. Σουλογιάννης θα μπορούσαν να θεωρηθούν «συνέχεια της Γεωγραφίας του Πτολεμαίου, των πρώτων γεωγραφικών χαρτών που σχεδιάστηκαν στην Αλεξάνδρεια στα ελληνιστικά χρόνια, των παπύρων της ίδιας εποχής, όσων έπαιξαν το ρόλο του βιβλίου, και τόσων άλλων που είδαν το φως για πρώτη φορά στην Αίγυπτο και φυλάχθηκαν στην αρχαία Βιβλιοθήκης της».

Η εκδοτική δραστηριότητα των Αιγυπτιωτών ήταν σημαντικότατη. Στα 100 τυπογραφεία που λειτουργούσαν στην Αίγυπτο τα 95 ήταν ελληνικά! Εκδόθηκαν και τυπώθηκαν 4.000 διαφορετικοί τίτλοι βιβλίων που κάλυπταν μια ευρεία θεματολογία, από ποίηση μέχρι ιστορία και νομικά. Την ίδια περίοδο εκδίδονται γύρω στις 100 ελληνικές εφημερίδες και περιοδικά.

Η Αλεξάνδρεια εμφανίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια. Με εφημερίδες και περιοδικά επιχειρεί να καταστεί πνευματικό κέντρο του Ελληνισμού, επιχειρώντας να “αναβιώσει” το ένδοξο ελληνιστικό παρελθόν της.

Συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 1862 ο Διονύσιος Οικονομόπουλος και ο Σπύρος Φερενδίνος εξέδωσαν το πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Η Αίγυπτος», που ήταν και η πρώτη ελληνική εφημερίδα επί αιγυπτιακού εδάφους. Το 1865 ακολούθησε «Ο Αιγύπτιος Αετός», ενώ σιγά-σιγά εμφανίζονταν και οικονομικού ενδιαφέροντος εφημερίδες, απόδειξη των αυξανόμενων ελληνικών εμπορικών συμφερόντων στην πόλη και ευρύτερα στην περιοχή. Τέτοια φύλλα ήταν η «Ηχώς» (1868-1869), ο «Ερμής» (1869), τα «Ημερήσια Νέα» (1870-1881) και η «Ελπίς» του Π. Καζώτη.

Νέα εποχή για τον ελληνικό τύπο της Αλεξάνδρειας αποτελεί η έκδοση του «Τηλέγραφου» το 1880 από τον Ξενοφώντα Σάλτη. Ο «Τηλέγραφος» υπήρξε από τις μακροβιότερες ελληνικές εφημερίδες της Αιγύπτου, έχοντας απήχηση μέχρι την Αθήνα. Την ίδια χρονιά εκδίδονται και η «Ομόνοια» και ο «Ταχυδρόμος», οι οποίες μετά από κάποιο διάστημα συγχωνεύθηκαν με το όνομα «Ομόνοια-Ταχυδρόμος». Με τη νέα αυτή μορφή και παρά τις σύντομες διακοπές, η εφημερίδα συνέχισε να εκδίδεται μέχρι και το 1985.

Άλλες εφημερίδες, αν και λιγότερο μακρόβιες, ήταν η «Ανατολή» (1932-1960), η «Εφημερίς» (1910-1961) και ο «Πάροικος» (1953-1961).

Στα τέλη του 19ου αιώνα αρχίζουν να κυκλοφορούν και ελληνικά περιοδικά, κυρίως λογοτεχνικού ενδιαφέροντος. Από τα πρώτα είναι ο «Εικοστός Αιών» και ο «Κόσμος». Τη διαφορά όμως θα την κάνουν με την εμφάνιση τους η «Νέα Ζωή» (1904) και τα «Γράμματα» (1910). Το πρώτο αποτελούσε έκδοση του ομώνυμου φιλολογικού συλλόγου, ο οποίος ιδρύθηκε από τους Κ. Πάγκαλο, Π. Πετρίδη, Ρ. Ραδόπουλο, Κ. Σκαμπόπουλο, Π. Συμεωνίδη και Κ.Ν. Κωνσταντινίδη. Τα «Γράμματα» εμφανίστηκαν ως αντίδραση στην αμφίσημη στάση της «Νέας Ζωής» σχετικά με το γλωσσικό ζήτημα της εποχής.

Από το αρχικό εκδοτικό σχήμα της «Νέας Ζωής» προέκυψε, με πρωτοβουλία του Πέτρου Μάγνη, ακόμα ένα λογοτεχνικό περιοδικό, το «Σεράπιον», ενώ αξιόλογη παρουσία είχαν και τα περιοδικά «Αργώ», «Σκέψη», «Αλεξανδρινή Τέχνη» κ.α.

Από αυτή τη σύντομη παρουσίαση δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε και ορισμένα σατυρικά περιοδικά, όπως τα ετήσια «Σάταν», «Τράκα Τρούκα» κ.α.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα περιοδικά έντυπα του Πατριαρχείου, ο «Εκκλησιαστικός Φάρος», με διάρκεια ζωής πάνω από 40 χρόνια, του παράρτημα του «Πάνταινος» και τα «Ανάλεκτα».

Από την πρώτη λοιπόν εφημερίδα που εκδίδεται στην Αλεξάνδρεια το 1862 μέχρι και σήμερα που πλέον εκδίδονται δύο εφημερίδες, μία στο Κάιρο (Νέο Φως) και μία στην Αλεξάνδρεια (Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος), ο Αιγυπτιώτικος τύπος προσφέρει στους Έλληες – εντός και εκτός Αιγύπτου – ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στη Νειλοχώρα, αλλά αποτελεί και τη γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στους απανταχού Έλληνες, Αιγυπτιώτες και μη.

Τα τελευταία τρία χρόνια που ο “Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος” εκδίδεται, πιστεύουμε ότι έχει καταφέρει να παίξει το ρόλο αυτό και θα συνεχίσει να το κάνει με την υποστήριξη του αναγνωστικού κοινού.»

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΣΙΚΑ

«Σε αυτό όμως το υπέροχο ταξίδι της αιγυπτιώτικης δημοσιογραφίας, θα μού επιτρέψετε να συμπληρώσω μερικούς ακόμη σταθμούς», τόνισε από την πλευρά του ο δημοσιογράφος Νίκος Κάτσικας, προσθέτοντας:

Από αριστερά προς τα δεξιά: η δημοσιογράφος της εκπομπής «ΔΙΑΣΠΟΡΑ» της ΕΤ3 κα Χρύσα Σάμου, ο Νίκος Κάτσικας και η κα Αικατερίνη Σοφιανού Μπελεφάντη

«Με τις εφημερίδες, σημαντικό ρόλο παίξανε και τα αιγυπτιώτικα περιοδικά: Φοίνιξ, Κέκρωψ, Σεράπειον, Ελλήνιον, Μουσείον, Νέα Ζωή, Ερμής, Αργώ, φτάνοντας μέχρι τον Κάδμο και τα Παναιγύπτια του ΣΑΕ , αλλά και την αυστραλιανή «Σφίγγα», που κάποτε ήταν ένα σατυρικό περιοδικό του Καΐρου που πρωτοεκδόθηκε το 1903 και έφτασε σήμερα να αποτελεί το περιοδικό των Αιγυπτιωτών της Μελβούνης της Αυστραλίας.

Και όλα αυτά, δεν θα μπορούσαν να γίνουν πράξη, αν δεν υπήρχαν τα ελληνικά τυπογραφεία που πρωτοστατούσαν μέχρι και τα προηγούμενα χρόνια στην Χώρα του Νείλου. «Νείλος», άλλωστε ήταν και το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο στην Αλεξάνδρεια , στην οδό Ελλήνων αριθμός 3. Όπως επίσης, το «Κοραής» (1860), το «Ελληνικό Τυπογραφείο του Νομικού» στο Κάιρο, το τυπογραφείο του Δημήτρη Φωτιάδη στο Ζαγαζίκ (1913), το «Ονουάν ελ Σαλάμ» στο Καφρ ελ Ζαγιάτ, το «L” art Graphique» που διατηρείται μέχρι σήμερα και μάλιστα με νέες πολλές δραστηριότητες από την αλεξανδρινή οικογένεια Βαφειάδη.

Στο διάβα της ιστορίας του Αιγυπτιώτη ελληνισμού μιλάμε περίπου για 200 μικρά και μεγάλα τυπογραφεία, που τύπωσαν 400 περίπου εφημερίδες (250 στην Αλεξάνδρεια, 100 στο Κάιρο και 50 στις υπόλοιπες ελληνικές κοινότητες) και πάνω από 3.300 τίτλους ελληνικών βιβλίων.

Πάντως, σε όλους αυτούς τους 400 δημοσιογράφους που προσέφεραν τα τελευταία 150 χρόνια στον ελληνικό τύπο στην Αίγυπτο, θα πρέπει να αποδώσουμε φόρο τιμής και στους εκατοντάδες τεχνικούς τύπου που έκαναν το μελάνι είδηση, που έφτανε στα σπίτια των Αιγυπτιωτών…

Επίσης, θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι στο πλευρό όλων των στελεχών των εφημερίδων, υπήρξαν περίπου 1.200 συγγραφείς από το χώρο της επιστήμης, των γραμμάτων και των καλών τεχνών, που κόσμησαν με τα κείμενά τους τις ιστορικές αυτές εκδόσεις, που αποτελούν πλέον ένα κομμάτι της Ελλάδας.

Από το 1862, που τυπώθηκε η πρώτη αιγυπτιώτικη εφημερίδα, με τίτλο – τί άλλο; – «Αίγυπτος», περάσαμε στην «Ελπίς» (1873-1902), στον «Τηλέγραφο» 1880″, τον Ταχυδρόμο (που υπήρξε η συγχώνευση των δύο προηγούμενων φύλλων) και άλλες εκδόσεις στην Αλεξάνδρεια, του οποίου η ιστορία ξεπερνάει τον ένα αιώνα, υπό τη μορφή του «Αλεξανδρινού Ταχυδρόμου», και εκδότη τον Πρόεδρο της ΕΚΑ κ. Ιωάννη Παπαδόπουλο…

Όπως επίσης, τον ένα αιώνα ιστορίας, ήδη ξεπερνάει και η άλλη μεγάλη εφημερίδα το «ΦΩΣ» που πρωτοεκδόθηκε το 1897, παρέμεινε καθημερινή εφημερίδα για εκατό περίπου χρόνια, έκλεισε ένα μεγάλο κύκλο με τον αξέχαστο Σωκράτη Πατέρα, ξαναβγήκε με τον αείμνηστο Πρόεδρο της ΕΚΚ Χρήστο Αργυρίου, και έφτασε μέχρι σήμερα ως εβδομαδιαίο έντυπο με εκδότη τον Πρόεδρο της ΕΚΚ κ. Χρήστο Καβαλή.

Και για να δούμε τη σημασία που έπαιξαν οι αιγυπτιώτικες εφημερίδες, αρκεί να τονίσουμε ότι το 1962, ο «Ταχυδρόμος» διανέμετο σε 12.000 αντίτυπα, την Κυριακή μάλιστα έφθανε τις 17.000 φύλλα, που ακόμη και σήμερα θωρείται μεγάλο τιράζ για αθηναϊκές εφημερίδες.

…Από κει και πέρα, άρχισε η πτώση: το 1967, ο Ταχυδρόμος έπεσε στις 8.000 φύλλα,

το 1972, στις 5.000,

και το 1985, στα… 500 !!!

Αντίστοιχη ήταν και η πορεία του ΦΩΤΟΣ, που λίγο πριν κλείσει μοιραζόταν μόλις σε 200 φύλλα στο Κάιρο.

Ευτυχώς, που σήμερα, με τη βοήθεια των δύο Κοινοτήτων, ο «Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος» και το «ΝΕΟ ΦΩΣ» Καΐρου τυπώνονται σε 1.000 αντίτυπα, κάθε μήνα και κάθε εβδομάδα αντίστοιχα. Στα δύο αυτά έντυπα, δεν μπορώ να ξεχάσω ότι έχω διαδεχτεί ένα μεγάλο Αιγυπτιώτη δημοσιογράφο, τον Γιώργο Ξενουδάκη, που πρόλαβα να τον γνωρίσω που μπόρεσα να δανειστώ λίγο από τη δική του αμέριστη αγάπη για τις αιγυπτιώτικες εφημερίδες. Όπως επίσης την αγάπη, τη μεγάλη τιμή, και την εμπιστοσύνη, την διαισθάνομαι καθημερινά εδώ και 13 χρόνια από τις δύο Κοινότητες και τους δύο Προέδρους του Καΐρου και της Αλεξανδρείας, που τούς ευχαριστώ προσωπικά για τη στήριξή τους και για το λεύκωμα που σήμερα παρουσιάζουμε και για την αιγυπτιώτικη ιστοσελίδα «ΠΥΡΑΜΙΣ», που προσπαθώ να συνδέσω όλο αυτό το αιγυπτιώτικο είναι, από όλον τον κόσμο, στο σάιτ αυτό, που μετράει σήμερα διόμισυ χρόνια ζωής, όπου μαζί με τα 13 χρόνια που βρίσκομαι στη Χώρα του Νείλου, ίσως είναι τα σημαντικότερα, στα 30 χρόνια που έχω τη μεγάλη τιμή να υπηρετώ ως ένας απλός εργάτης τη δημοσιογραφία, και ακόμη περισσότερο τώρα, την αιγυπτιώτικη δημοσιογραφία.

ΠΗΓΗ: http://pyramisnews.gr